Geheimhouding

In Beverwijk is de gewoonte ontstaan om allerlei zaken geheim te verklaren. De reden daarvoor is meestal niet zo helder mede omdat er geen formeel beleid voor geheimhouding is. Dit wordt per geval bepaald door het College. In Beverwijk wordt geheimhouding opgelegd als het openbaar maken van informatie schadelijk zou zijn voor de economische of financiële belangen van de gemeente. Dat kan heel breed geinterpreteerd worden.
Echter geheimhouding is niet in het belang van de democratie. Immers het openbaar bestuur moet controleerbaar zijn, niet alleen door de raadsleden maar ook door anderen zoals de pers. Voor raadsleden vormt het ook een moeilijkheid omdat indien nodig zij geen externe adviseurs kunnen raadplegen. Met geheimhouding beperk je die toegang tot bestuurlijke informatie en beperk je dus de democratische controle. Je roept ook de gedachte aan achterkamertjespolitiek op, terecht of onterecht.
Alle reden om dus even een onderzoekje te plegen hoe het dan in andere gemeenten gebeurt. Een dertigtal gemeenten is een emailtje gestuurd met de volgende vijf eenvoudige vragen.

1. Is er een vastgelegd beleid van oplegging van geheimhouding door het College van B&W in overeenstemming met art. 25 of 55 van de gemeentewet?
- Zo ja, is dit beleid in te zien of een kopie van te verkrijgen?
- Zo nee, welk informeel beleid is er m.b.t. geheimhouding van beleidsdocumenten en welke beleidsdocumenten betreft het?
2. Hoe vaak is in de afgelopen raadsperiode 2006-2010 geheimhouding door het College van B&W overeenkomstig art. 25 of 55 van de gemeentewet aan de gemeenteraad opgelegd?
3. Hoe vaak heeft de gemeenteraad opgelegde geheimhouding in de afgelopen raadsperiode 2006-2010 bevestigd en hoe vaak is die opgelegde geheimhouding opgeheven?
4. Hoe vaak heeft de gemeenteraad in de afgelopen raadsperiode 2006-2010 in beslotenheid moeten vergaderen als gevolg van opgelegde geheimhouding?
5. Tenslotte voor de vergelijking: wat is het aantal inwoners van de gemeente per 1.1.2010?

Uit de ontvangen reacties bleek echter dat de eenvoudige vragen niet zo eenvoudig te beantwoorden waren. In de meeste gevallen is er geen registratie op geheimhouding. De beantwoording van de vragen is dan niet zo 1-2-3 meer te doen en begrijpelijk dat men daarvoor terugschrikt in de huidige drukke tijden rond de gemeenteraadsverkiezingen.
Toch hebben acht gemeenten de moeite genomen om te reageren met interessante achtergrondinformatie waarvan te leren valt.
Voorzichtige conclusies uit die reacties.
- Kwantitatieve gegevens over geheimhouding zijn er niet veel – uit de reacties valt wel op te merken dat in het algemeen er weinig wordt geheim gehouden.
- Als er iets vertrouwelijk is dan worden er besloten commissievergaderingen gehouden, besloten raadsvergaderingen zijn er ook weinig tot niet.
- Expliciet beleid is er over het algemeen op dit punt ook niet – de gemeenten houden gewoon de regels uit de Wet van openbaarheid van bestuur aan. Een gemeente geeft aan alle grondexploitaties geheim te houden.
- Elke gemeente geeft aan uit te gaan van alles is openbaar tenzij…
- Daar waar er wel expliciete regels zijn komt dat voort uit de speciale werkwijze van de gemeenteraad of omdat er onduidelijkheid is over de spelregels.
- Om het aantal geheime documenten te beperken wordt geheime informatie ondergebracht in een geheime bijlage.

Het lijkt erop dat de gemeente Beverwijk bij de top van de gemeenten zit met geheimhouding maar zonder spelregels. Andere gemeenten hebben dat geregeld in een verordening of een protocol. Het kan zeker minder gezien de reacties van andere gemeenten. Dat zou ook beter zijn uit democratisch oogpunt.